Ngày 14/7/2020 báo VnExpress đưa tin "Những dấu hiệu đột quỵ chết người nếu bỏ qua" nội dung chính như sau:

Cơn đột quỵ xảy ra đột ngột, tuy nhiên, trước đó, một tuần đến vài tháng, cơ thể đã phát ra các tín hiệu cảnh báo. Song vì chủ quan hoặc thiếu hiểu biết về đột quỵ và các dấu hiệu mà người dân thường bỏ lỡ cơ hội tự cứu chính mình.

Theo bác sĩ chuyên khoa 2 Trần Trung Thành, Trưởng khoa Thần kinh, Bệnh viện Nguyễn Tri Phương, dấu hiệu cảnh báo sớm và đặc trưng nhất của bệnh lý đột quỵ là cơn thiếu máu não thoáng qua. Tình trạng này xảy ra do sự ngừng tạm thời việc cung cấp máu lên não trong thời gian ngắn.

Các triệu chứng thiếu máu não thoáng qua là một cơn đột quỵ nhẹ, xảy ra nhanh chóng, chỉ một vài phút đến vài giờ. Bệnh nhân bất ngờ đau đầu, chóng mặt, tay chân tê bì, yếu nửa người, khó nói, khó đi lại, mặt rủ xuống một bên, miệng lệch... Sau đó, cơ thể tự hồi phục hoàn toàn trong 24 giờ. Vì sớm trở lại bình thường nên người bệnh nhầm lẫn với trúng gió hoặc hạ canxi.

Người đột quỵ có thể hồi phục, trở về cuộc sống bình thường nếu được phát hiện và điều trị kịp thời. Ảnh: Thư Anh

Bác sĩ Thành cho biết, khoảng 7% bệnh nhân bị cơn thiếu máu não thoáng qua sẽ bị đột quỵ trong vòng 1 tuần và trên 14% những bệnh nhân khác bị đột quỵ trong vòng 3 tháng sau đó.

"Bỏ qua dấu hiệu này, bạn khiến cái chết do đột quỵ đến gần mình hơn", bác sĩ Thành nói.

Do đó, khi thấy những bất thường, người bệnh cần ngay lập tức đến khám tại cơ sở y tế chuyên khoa để được tư vấn phòng ngừa bệnh đột quỵ trước khi mọi việc trở nên quá muộn. Các bác sĩ sẽ đưa ra các biện pháp phù hợp gồm, kiểm soát tốt các yếu tố nguy cơ, nếu bệnh nhân hút thuốc lá, nghiện rượu. Hoặc điều trị bệnh lý nền, là nguyên nhân gây ra đột quỵ như bệnh tăng huyết áp, bệnh tiểu đường, tăng cholesterol, bệnh tim mạch, bệnh lý tăng đông máu...

Đồng thời, người bệnh sẽ phải dùng các loại thuốc chống kết tập tiểu cầu, thuốc kháng đông máu để phòng ngừa đột quỵ tái phát thực sự.

Dấu hiệu thứ hai là tăng huyết áp. Bác sĩ Thành cho biết, nếu huyết áp một người ở mức 180 mmHg (người bình thường dưới 140/90 mmHg) là tình trạng sức khỏe ở mức "báo động đỏ". Hệ thần kinh, tim mạch, nội tạng đã bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

Người bệnh nếu xuất hiện các tổn thương cơ quan đích như đau ngực, khó thở, đau lưng, yếu liệt chi, suy giảm ý thức, nói khó, nhìn mờ, buồn nôn hoặc nôn thì đột quỵ đã cận kề. Đây được coi là tăng huyết áp cấp cứu, cần cấp cứu ngay trong 1-2 giờ. Nếu bỏ lỡ, nguy cơ tử vong rất cao.

Bác sĩ Thành cảnh báo, tăng huyết áp là nguyên nhân chính gây ra đột quỵ: "9/10 người đột quỵ ở Việt Nam có liên quan đến tăng huyết áp. Bị tăng huyết áp mà không biết là sai lầm lớn nhất, nguy hiểm nhất của con người".

Sơ cứu sai làm tăng di chứng đột quỵ và tỷ lệ tử vong. Năm 2019 bệnh viện Nguyễn Tri Phương tiếp nhận 1025 ca đột quỵ, nhưng chỉ 93 trường hợp đến cấp cứu trong khung thời gian có thể tái thông mạch máu. Tức là có đến 90% bệnh nhân đến viện quá muộn, tình trạng đột quỵ đã nặng, bác sĩ không thể can thiệp được nhiều.

Thời gian vàng cứu sống bệnh nhân đột quỵ là từ 0-6 giờ sau khi khởi phát triệu chứng. Song vì thiếu kiến thức, thân nhân người bệnh thao tác sai, thừa. Có trường hợp người nhà cạo gió, bệnh nhân đến tím người, bấm huyệt, châm cứu không hiệu quả, tình trạng nguy kịch hơn mới đưa đến bệnh viện. Nhiều người nhầm lẫn đột quỵ với tụt đường huyết, cho người bệnh ăn uống khiến thức ăn trào ngược vào đường thở rất nguy hiểm.

Bác sĩ Thành khuyên người dân nên chủ động phòng ngừa và tìm hiểu các dấu hiệu đột quỵ để sơ cứu đúng. Quan trọng nhất, phải gọi cấp cứu, đưa vào viện càng nhanh càng tốt khi phát hiện người thân có dấu hiệu đột quỵ. Việc đưa bệnh nhân đến đúng cơ sở y tế có chuyên khoa điều trị đột quỵ ngay từ đầu sẽ rút ngắn thời gian não bị tổn thương.

Theo bác sĩ Thành, từ năm 2016, điều trị đột quỵ não bằng tái thông mạch máu đã rất phổ biến và được chứng minh hiệu quả cao. Phương pháp này bao gồm sử dụng thuốc tiêu sợi huyết tĩnh mạch và lấy huyết khối bằng dụng cụ, được áp dụng trong 6 giờ đầu tiên. Tất cả bệnh nhân đều hồi phục tốt, giảm thiểu di chứng đột quỵ tối đa.

Đột quỵ, hay tai biến mạch máu não là bệnh lý do tình trạng một phần não bị tổn thương đột ngột do mạch máu nuôi não bị tắc nghẽn hoặc bị vỡ. Tại nước ta, ước tính hàng năm có khoảng 200.000 người bị đột qụy, khoảng 50% trong số đó tử vong.

Ngày 16/10/2023 Nhà Thuốc Long Châu có bài viết "Dấu hiệu đột quỵ trước 30 ngày: Nhận biết và phòng ngừa kịp thời" nội dung chính như sau:

Bạn có biết rằng đột quỵ là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong và tàn phế trên toàn thế giới? Điều đáng nói là đột quỵ không chỉ xảy ra ở những người trung niên và cao tuổi, mà còn có thể ảnh hưởng đến những người trẻ tuổi, thậm chí trước tuổi 30. Đó là lý do tại sao nhận biết dấu hiệu đột quỵ trước 30 ngày và thực hiện phòng ngừa kịp thời rất quan trọng.

Nguyên nhân dẫn đến đột quỵ

Đột quỵ còn được gọi là tai biến mạch máu não, xảy ra khi một phần của não không nhận được đủ máu do một nguyên nhân nào đó. Nguyên nhân chính gây ra đột quỵ là tắc nghẽn mạch máu hoặc xuất huyết mạch máu trong não. Cụ thể hơn là một số nguyên nhân sau:

Tắc nghẽn mạch máu

Tắc nghẽn mạch máu là nguyên nhân phổ biến gây ra đột quỵ. Tắc nghẽn xảy ra khi một cục máu, gọi là cục đông máu, tạo thành trong mạch máu não và ngăn chặn dòng máu đi qua. Các cục đông máu này thường được hình thành trong các mạch máu nhỏ hoặc được mang đến não từ các vùng khác trong cơ thể thông qua dòng máu.

Xuất huyết mạch máu

Xuất huyết mạch máu xảy ra khi một mạch máu trong não vỡ và máu tràn vào các khu vực xung quanh não. Xuất huyết có thể xảy ra do các vị trí yếu tố trong hệ thống mạch máu, như mạch máu yếu, mạch máu sỏn hoặc các bướu máu.

Các yếu tố nguy cơ

Có một số yếu tố nguy cơ tăng khả năng mắc đột quỵ. Những yếu tố này bao gồm:

• Huyết áp cao: Áp lực máu cao trong mạch máu có thể gây tổn thương mạch máu và dẫn đến đột quỵ.
• Tiểu đường: Tiểu đường có thể làm tổn thương mạch máu và tăng nguy cơ đột quỵ.
• Hút thuốc lá: Thuốc lá chứa các chất gây chảy máu và làm tăng nguy cơ đột quỵ.
• Bệnh tim mạch: Các vấn đề tim mạch như bệnh van tim, nhồi máu cơ tim và nhịp tim không đều có thể tăng nguy cơ đột quỵ.
• Cholesterol máu cao: Mức cholesterol cao có thể dẫn đến tắc nghẽn mạch máu và đột quỵ.

Ngoài các yếu tố trên, còn có những yếu tố khác có thể góp phần vào sự phát triển đột quỵ, bao gồm tuổi tác (nguy cơ tăng với tuổi cao hơn), giới tính (đột quỵ phổ biến hơn ở nam giới), tiền sử gia đình (có người thân đã từng mắc đột quỵ), và chế độ ăn uống không lành mạnh và không tập thể dục đều đặn.

Dấu hiệu đột quỵ trước 30 ngày - Phát hiện sớm để tự cứu mình

Trước khi đột quỵ xảy ra, thường có một số dấu hiệu đột quỵ trước 30 ngày mà bạn có thể nhận biết:

• Rối loạn trí nhớ, khó nhớ thông tin ngắn hạn;
• Cơn co giật;
• Hoa mắt, mất thị lực tạm thời hoặc mờ mờ trong tầm nhìn;
• Cảm giác tê liệt hoặc yếu đi ở một bên cơ thể;
• Khó nói hoặc hiểu lời nói của người khác;
• Chóng mặt, mất cân bằng hoặc ngã như không cớ;
• Đau đầu nặng và khó chịu không rõ nguyên nhân;
• Thay đổi trong hành vi, tư duy hoặc cảm xúc;
• Liệt một bên mặt, gây méo miệng và khó khăn khi nhai, nói chuyện;
• Thay đổi trong tri giác như lúng túng, mất tập trung, hoặc thậm chí rơi vào tình trạng mất ý thức;
• Rối loạn vận động, như thay đổi hình dáng khi đi, mất khả năng điều chỉnh và phối hợp chuyển động của cơ thể;.

Nhận ra những dấu hiệu đột quỵ trước 30 ngày có thể cứu mạng bạn hoặc ngăn chặn những hậu quả nghiêm trọng. Đừng chờ đến khi cơn đột quỵ xảy ra, hãy hành động ngay!

Phòng ngừa đột quỵ để bảo vệ sức khỏe

Khi thấy những dấu hiệu đột quỵ trước 30 ngày xảy ra, để phòng ngừa đột quỵ và bảo vệ sức khỏe của bạn, hãy áp dụng những biện pháp sau:

• Điều chỉnh chế độ ăn uống: Ăn một chế độ dinh dưỡng lành mạnh, giàu rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt và chất béo lành mạnh có thể giúp giảm nguy cơ đột quỵ. Hạn chế tiêu thụ muối, chất béo bão hòa và đường.
• Tập thể dục đều đặn: Vận động thể chất thường xuyên, ít nhất là 30 phút mỗi ngày, giúp tăng cường sức khỏe tim mạch và duy trì cân nặng lý tưởng. Có thể lựa chọn đi bộ, chạy hay bơi lội tùy theo sở thích mỗi người.
• Hạn chế stress: Stress có thể là một yếu tố nguy cơ góp phần vào đột quỵ. Hãy học cách quản lý stress bằng cách thực hiện các hoạt động giảm stress như yoga, thiền định hoặc tham gia các hoạt động sáng tạo.
• Kiểm tra y tế định kỳ: Nhớ kiểm tra y tế định kỳ là điều quan trọng nhất. Trong quá trình kiểm tra, bác sĩ có thể thực hiện các xét nghiệm máu, kiểm tra huyết áp và đánh giá yếu tố nguy cơ để xác định nếu có sự tồn tại của dấu hiệu tiền đột quỵ.
• Quản lý yếu tố nguy cơ: Một số yếu tố nguy cơ như huyết áp cao, tiểu đường, cholesterol cao, bệnh tim mạch, hút thuốc lá và tiền sử gia đình đột quỵ có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh. Bạn nên hỏi về những yếu tố này trong cuộc hội thoại với bác sĩ và thực hiện các biện pháp phòng ngừa như điều chỉnh chế độ ăn uống, tập thể dục đều đặn và tuân thủ đúng liều thuốc và chỉ định của bác sĩ.
• Đo mức đường huyết: Điều kiện tiểu đường có thể tăng nguy cơ đột quỵ. Kiểm tra mức đường huyết định kỳ và tuân thủ chế độ ăn uống và quản lý đường huyết được chỉ định bởi bác sĩ giúp phát hiện sớm và điều chỉnh yếu tố nguy cơ này.
• Theo dõi mức cholesterol: Mức cholesterol cao có thể góp phần vào tắc nghẽn mạch máu và đột quỵ. Kiểm tra mức cholesterol định kỳ và thực hiện các biện pháp để giảm cholesterol như ăn một chế độ ăn uống lành mạnh và tập thể dục có thể giúp giảm nguy cơ đột quỵ.
• Sử dụng công nghệ y tế: Một số thiết bị công nghệ cao như máy đo huyết áp tự động, thiết bị theo dõi nhịp tim và thiết bị đo đường huyết có thể được sử dụng tại nhà để theo dõi sức khỏe cá nhân. Bằng cách sử dụng các thiết bị này và ghi lại các dấu hiệu bất thường, bạn có thể nhận biết sớm những thay đổi có thể liên quan đến đột quỵ.

Cần làm gì khi phát hiện đột quỵ?

Khi phát hiện một người có triệu chứng đột quỵ, hãy thực hiện các bước sau đây một cách nhanh chóng và khẩn cấp:

• Gọi cấp cứu: Ngay lập tức gọi số điện thoại cấp cứu 115 để yêu cầu đội cứu hộ và cung cấp thông tin chi tiết về tình trạng của người đó. Hãy cung cấp thông tin về triệu chứng đột quỵ, thời gian bắt đầu xuất hiện triệu chứng, và bất kỳ thông tin y tế quan trọng nào bạn biết về người bệnh.
• Đồng thời, không di chuyển người bệnh một cách đột ngột, trừ khi có nguy cơ đe dọa tính mạng khác. Đặt người bệnh ở tư thế thoải mái, nằm hoặc ngồi, để giảm áp lực lên hệ thống cơ tim mạch và giúp cung cấp máu và oxy tốt hơn cho não.
• Theo dõi triệu chứng: Ghi chú lại triệu chứng của người bệnh và thời gian xuất hiện chúng. Điều này sẽ giúp cho việc chẩn đoán và điều trị sau này.
• Không đưa bất kỳ loại thuốc nào cho người bệnh, trừ khi có chỉ dẫn cụ thể từ các nhân viên cấp cứu chuyên nghiệp. Việc sử dụng các loại thuốc mà không biết chính xác nguyên nhân đột quỵ có thể gây hại thêm cho người bệnh.
• Thực hiện các biện pháp cứu sống cơ bản (nếu cần): Nếu người bệnh ngừng thở hoặc không có nhịp tim, bạn có thể được yêu cầu thực hiện các biện pháp hồi sinh tim phổi (CPR) cho đến khi đội cứu hộ đến.

Nhớ rằng việc nhận biết và xử lý đột quỵ càng sớm càng tốt để tăng khả năng cứu sống và giảm thiểu thiệt hại não.

Tóm lại, việc nhận biết dấu hiệu đột quỵ trước 30 ngày và thực hiện phòng ngừa kịp thời là điều quan trọng để bảo vệ sức khỏe của chúng ta. Bằng cách nhận ra những dấu hiệu cảnh báo, thực hiện các biện pháp phòng ngừa, chúng ta có thể giảm nguy cơ đột quỵ và tạo ra một tương lai khỏe mạnh hơn.